नईदिल्ली:भारतऔरइजराइलद्वारासंयुक्तरूपसेविकसितकीजारहीऔरएकमिनटसेभीकमसमयमेंनतीजेदेनेवालीकोविड-19कीत्वरितजांचटेक्नोलॉजीकाआनाबसकुछहीदिनोंकीबातरहगईहै.कोरोनावायरससंक्रमणकापतालगानेकेलियेइसत्वरितजांचप्रौद्योगिकीकेतहतकिसीव्यक्तिकोएकट्यूबमेंबसफूंकमारनीहोगीऔर30-40-50सेकेंडमेंइसकेनतीजेआजाएंगे.
इसखासकिटकेबारेमेंभारतमेंइजराइलकेराजदूतनेयहजानकारीदीहै.इजराइलीराजदूतरॉनमल्कानेयहभीकहाकिइजराइलचाहताहैकिभारतइसत्वरितजांचकिटकेलिएविनिर्माणकेंद्रबनेऔरदोनोंदेशकोविड-19महामारीकीरोकथामकेलिएटीकाविकसितकरनेपरभीसहयोगकरेंगे.साथहीविनिर्माणमेंभारतकेमजबूतभूमिकामेंहोनेसे,वहइसकेउत्पादनमेंकाफीमायनेरखताहै.
इजराइलीराजदूतनेकहाकिकोविड-19कीत्वरितजांचपरियोजनाअपनेअंतिमचरणमेंहै.मल्कानेन्यूजएजेंसीपीटीआई/भाषाकोदिएएकइंटरव्यूमेंकहा,”मुझेलगताहैकियहबसकुछहीदिनोंकीबातरहगईहै.इसप्रक्रियामेंशामिललोगोंसेमैंजोकुछसुनरहाहै,उसकेअनुसारएकविश्वसनीयएवंसटीकप्रौद्योगिकीकोयाविश्लेषणकीजारहीचारविभिन्नप्रौद्योगिकीमेंसेएकसेअधिककेसंयोजनकोअंतिमरूपदेनेमेंदो-तीनहफ्तेसेअधिकवक्तनहींलगनाचाहिए.”
भारतीयऔरइजराइलीअनुसंधानकर्ताओंनेचारविभिन्नप्रकारकीप्रौद्योगिकीकेलिएभारतमेंबड़ीसंख्यामेंनमूनेएकत्रकरनेकेबादपरीक्षणकिएहैं,इनमेंसांसकीजांचकरनाऔरआवाजकीजांचकरनाभीशामिलहै,जिसमेंकोविड-19कात्वरितपतालगानेकीक्षमताहै.
‘आइसोथर्मल’जांचभीहै,जिसकेजरिएलारकेनमूनेमेंकोरोनावायरसकीमौजूदगीकीपहचानकीजासकतीहैऔर‘पोली-अमीनोएसिड’काउपयोगकरतेहुएभीएकजांचहै,जोकोविड-19सेसंबद्धप्रोटीनकोअलग-थलगकरतीहै.
मल्कानेबतायाकिउनसेवैज्ञानिकोंनेकहाहैकिइनचारप्रौद्योगिकीकाचयनकरनेकेलिएदर्जनोंप्रौद्योगिकीकीजांचकीगई,जोअंतिमचरणमेंपहुंचनेकेलियेअबअलग-अलगमांगोंकेमुताबिकविभिन्नस्तरोंसेगुजरीहैं.उन्होंनेकहा,”मैंआशावादीहूंकिसभीशुरूआतीपरिस्थितियांगुजरचुकीहैं.”
राजदूतनेकहाकियहनयीत्वरितजांचनिर्णायकसाबितहोनेवालीहैऔरइसबारेमेंएकशानदारउदाहरणहैकिभारतऔरइजराइलकेबीचविज्ञानएवंप्रौद्योगिकीकेक्षेत्रमेंसहयोगकितनासार्थकहोसकताहै.
इजराइलीराजदूतनेकहा,‘‘यहपूरीदुनियाकेलियेअच्छीखबरहोगी…इससंयुक्तअभियानकोहमने‘खुलाआसमान’नामदियाहै,जोसचमुचमेंअंतरराष्ट्रीययात्राऔरआर्थिकगतिविधियोंकेसंदर्भमेंआसमानखोलदेगीक्योंकिइसका(त्वरितजांचप्रौद्योगिकी)इस्तेमालहवाईअड्डोंऔरअन्यस्थानोंपरकियाजासकेगा,जिसकेतहतकिसीव्यक्तिकोएकट्यूबमेंबसफूंकमारनीहोगीऔरइसकेनतीजे30-40-50सेकेंडमेंउपलब्धहोजाएंगे.’’
मल्कानेकहाकिइसकेअलावायहलागतकेलिहाजसेभीबहुतसस्तीहोगीक्योंकिइसमेंजांचकेस्थानपरपरहीनतीजेआजाएंगेऔरकिसीनमूनेकोप्रयोगशालाभेजनेकीजरूरतभीनहींहोगी.
टीकेकेविकासपरसहयोगकेबारेमेंपूछेजानेपरमल्कानेकहाकिदोनोंदेशअनुसंधानऔरप्रौद्योगिकीसाझाकररहेहैं.मल्कानेकहा,”हमेंलगताहैकिजबएकविश्वसनीयटीकाआजाएगाजोसुरक्षितएवंकारगरहोगातोइसकाज्यादातरउत्पादनभारतमेंहोगा.”
मल्कानेकहाकिमहामारीकेकारणस्वास्थ्यकाविषयदोनोंदेशोंकेबीचसहयोगकाएकफौरीवरीयतावालाक्षेत्रबनगयाहै.उन्होंनेयहभीकहाकिवहआयुष्मानभारतकेसीईओइंदुभूषणकेसाथमिलकरकामकररहेहैं,ताकिमिशनमेंसहयोगकेतरीकेतलाशेजाएं.
त्वरितजांचप्रौद्योगिकी,इजराइलीरक्षामंत्रालयकेरक्षाअनुसंधानएवंविकासनिदेशालयऔरभारतकेरक्षाअनुसंधानएवंविकाससंगठन(डीआरडीओ),वैज्ञानिकएवंऔद्योगिकअनुसंधानपरिषद(सीएसआईआर)तथाभारतकेप्रधानवैज्ञानिकसलाहकारकेसहयोगसेसंयुक्तरूपसेविकसितकीजारहीहै.इसकासमन्वयदोनोंदेशोंकाविदेशमंत्रालयकररहाहै.
इजराइलीराजदूतनेमहामारीफैलनेकेबादभारतमेंफंसेअपनेहजारोंनागरिकोंकोस्वदेशभेजनेमेंकीगईमददकोलेकरभारतीयअधिकारियोंकाशुक्रियाअदाकिया.